Abstract:
Amaç: İki aşamadan oluşan araştırmanın birinci bölümünün amacı, bir Aile Sağlığı Merkezi'ne kayıtlı yaşlı kadınların yalnızlık prevelansı ve etkileyen faktörleri belirlemektir. İkinci bölümün amacı, yalnızlık düzeyi yüksek olan yaşlı kadınlara İntegratif Hemşirelik İlkeleri ve Omaha Sistemi doğrultusunda yapılan girişimlerin yaşlıların fiziksel, ruhsal, sosyal ve spiritüel sağlıklarına etkisinin değerlendirilmesidir. Yöntem: Birinci aşama tanımlayıcı (296 yaşlı kadın), ikinci aşama randomize kontrollü deneysel bir çalışmadır. İkinci aşama girişim grubunda 27, kontrol grubunda 28 yaşlı kadın ile çalışma tamamlanmıştır. Birinci aşamada yaşlı kadınların yalnızlık düzeyi Yaşlılar için Yalnızlık Ölçeği ile belirlenmiştir. İkinci aşamada fiziksel aktivite seviyesi, sağlık durumu, sosyal destek, sosyal dahil olma, iyilik durumu algıları ve spiritualite seviyesi başlangıçta ve 12 hafta sonra ölçülmüştür. İkinci aşamada, yalnızlık düzeyi yüksek olan kadınlar randomizasyonla girişim ve kontrol grubuna atandıktan sonra yaşlı kadınlara 12 hafta boyunca İntegratif Hemşirelik İlkeleri ve Omaha Sistemi doğrultusunda bireysel ve grup girişimlerini içeren INOSEL programı uygulanmıştır. Bulgular: Birinci aşamada, yaşlı kadınların %25'inin "çok yalnızlık hissediyor" ve %8.8'inin çok yoğun yalnızlık hissediyor" düzeyinde olduğu bulunmuştur. İkinci aşamada, INOSEL programı sonunda girişim grubunda yalnızlık düzeyinin azaldığı, fiziksel aktivite seviyesinin, sağlık durumu, sosyal destek, sosyal dahil olma ve iyilik durumu algısının, spiritualite seviyesinin arttığı belirlenmiştir. Omaha Sistemi'ne göre en sık görülen sağlık problemleri; sosyal etkileşim, kişilerarası ilişkiler, fiziksel aktivite, dolaşım ve bağırsak fonksiyonudur. Yaşlı kadınlara %50 sağlık eğitimi, rehberlik ve danışmanlık, %27.2 sürveyans, %19.4 vaka yönetimi ve %3.5 tedavi ve işlem kategorilerinde girişim uygulanmıştır. Sonuç: İntegratif Hemşirelik İlkeleri ve Omaha Sistemi doğrultusunda planlanan girişimler yaşlı kadınların fiziksel, ruhsal, sosyal ve spirituel sağlıklarını olumlu yönde etkilemiştir.
