Özet:
Amaç: Çalışma, karaciğer nakli olan bireylerde progresif gevşeme egzersizinin, stresle baş etme ve psikososyal uyuma etkisini değerlendirmek amacıyla yapılmıştır. Yöntem: Çalışma, öntest, sontest ve izlem düzeninde tasarlanmış, tek kör randomize kontrollü bir çalışmadır. Araştırmanın örneklemini, Akdeniz Üniversitesi Hastanesi Prof. Dr. Tuncer Karpuzoğlu Organ Nakli Araştırma ve Uygulama Merkezi'nde karaciğer nakli olmuş 46 birey (23 müdahale 23 kontrol) oluşturmuştur. Veriler, Mart 2018-Mart 2019 tarihleri arasında, Kişisel Bilgi Formu, Stresle Başa Çıkma Tarzı Ölçeği, Hastalığa Psikososyal Uyum-Öz Bildirim Ölçeği kullanılarak elde edilmiştir. Müdahale grubundaki bireylere 4 hafta progresif gevşeme egzersizi uygulanmıştır. Analiz, SPSS 20.0 paket programında, Mann-Whitney U testi, tekrarlı ölçümler için Friedman's Two-Way, kategorik veriler arasındaki ilişkilerin tespit edilmesi için Ki-Kare testi ile değerlendirilmiştir. Bulgular: Müdahale grubunun %82,6'sı erkek, %43,5'i 48-57 yaş aralığındadır. Bireylerin %91,3'ünün nakli canlı donörden gerçekleştirilmiştir. Müdahale grubunda bulunan bireylerin stresle baş etme tarzlarının kendine güvenli yaklaşım ve iyimser yaklaşım alt boyut puan ortlamalarında artma (p<0,001), çaresiz yaklaşım alt boyut puan ortalamasında azalma (p<0,001) bulunmuş ve değişimler istatistiksel olarak anlamlı bir faklılık oluşturmuştur (p<0,001). Müdahale grubundaki bireylerin Hastalığa Psikososyal Uyum-Öz Bildirim Ölçeğinin toplam ve tüm alt boyut puan ortalamalarında, sontest ve izlem değerlendirmesinde anlamlı yönde bir değişim (p<0,001) olduğu saptanmıştır. Sonuç: Bulgular, karaciğer nakli sonrası uygulanan progresif gevşeme egzersizinin; bireylerin stresle etkili baş etmesini ve hastalığa psikososyal uyumlarını arttırdığını ortaya koymaktadır. Nakil sonrası bakımda hemşirelik müdahalesi olarak progresif gevşeme egzersizinin kullanımının yaygınlaştırılması önerilmektedir.
