Özet:
Bu çalışmada, silaj üretiminde ön planda olmasına karĢın protein oranı düĢük olan mısır (Zea mays L.) ve sorgum (Sorghum bicolor L.) bitkilerinin protein içeriği yüksek bazı bitkilerle silaj kalitelerinin arttırılması amaçlanmıĢtır. Bu amaçla Ülkemizde doğal florada bulunup, farklı amaçlarla kullanılan, ancak silaj yönünden ele alınmayan bazı bitkiler mısır ve sorgum ile birlikte silolanarak, besin maddesi içerikleri ve mikrobiyolojik özellikleri incelenmiĢtir. ÇalıĢmada kullanılan mısır, sorgum, soya (Glycine max L. Merr.) ve koca fiğ (Vicia narbonensis L.) 2006 yılı yetiĢtirme döneminde Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi deneme tarlasında yetiĢtirilmiĢ; kapari (Capparis spp.) Antalya'da doğal olarak yetiĢtiği koĢullardan, yem ağacı (Leucaena leucocephala) bitkisi ise A.Ü. Ziraat Fakültesi uygulama alanından sağlanmıĢtır. ÇalıĢmada mısır ve sorgum ana silaj bitkisi olarak belirlenmiĢ ve yem ağacı, kapari soya ve koca fiğ ağırlık esasına göre % 10, % 20 ve % 30 oranında karıĢtırılarak silaj materyali oluĢturulmuĢtur. Kombinasyonlar 60, gün süreyle 2 paralel olacak Ģekilde, 2 kg'lık cam kavanozlar içerisinde silolanmıĢtır. Silajlarda kuru madde, ham protein, ham yağ, ham sellüloz, ham kül, nitrojensiz öz maddeler, Ģeker, fosfor, kalsiyum, pH, laktik asit, asetik asit, bütirik asit, laktik asit bakteri sayısı, toplam küf sayısı, toplam maya sayısı özellikleri incelenmiĢtir. Elde edilen veriler varyans analizi ve Duncan çoklu karĢılaĢtırma testi ile değerlendirilmiĢtir. En yüksek ham protein oranı (% 13.15) % 70 mısır + % 30 koca fiğ karıĢımı silajından, en yüksek laktik asit miktarı (% 3.42) % 90 mısır + % 10 soya silajından ve en yüksek laktik asit bakteri sayısı ise (6.81 log cfu/g) ile % 80 mısır + % 20 soya silajından elde edilmiĢtir. Diğer özellikler için elde edilen veriler de analiz edildikten sonra önemlilikleri belirlenmiĢtir. iii Sonuç olarak elde edilen veriler değerlendirildiğinde katkı materyali olarak seçilen bitkilerin tamamı silajda kaliteyi arttırmıĢtır. Bu karıĢımların içinde sorgum+soya ve mısır+soya silajları üretici Ģartları da dikkate alınarak önerilebilir.
