Özet:
Kanser hücre döngüsünde meydana gelen aksaklıklar ile ortaya çıkan hücrelerin kontrolsüz olarak çoğalmasıyla sonuçlanan bir hastalıktır. Yıllar geçtikçe kanserin insanlar üzerinde artan insidansı sebebiyle bu hastalığa çare bulmak daha önemli bir hale gelmiştir. Günümüzde kullanılan çeşitli tedavi yöntemlerinin hastalar için oldukça fazla yan etkiye sahip olduğu açıktır. Bu zorlu tedavi süreci bilim insanlarını yeni tedaviler veya yeni kemoterapötik bileşenler bulmaya yönlendirmektedir. Tarihte bitkilerin hastalıklarda tedavi edici olarak kullanılması çok eskilere dayanmaktadır. Günümüzde de doğal bileşenlere olan ilgi gittikçe artmaktadır. Kanser ilaçlarında etken maddesi bitkisel kaynaklardan elde edilmiş birçok örnek bulunmaktadır. Sofralarımızda sıkça bulunan brassicaceae sebzeleri de içerdikleri çeşitli metabolitler sayesinde önemli antikanser etkilere sahiptir. Buradan yola çıkılarak bir brassica sebzesi olan alabaş bitkisinin antosiyanin, izotiyosiyanat, glukosinolat ve fenolik bileşen içeriğinin yüksekliği de göz önüne alınarak, kanserle mücadeleye katkıda bulunabilecek veriler elde etmek hedeflenmiştir. Bu tez çalışmasında alabaş (Brassica oleraceae L. var. gongylodes L.) türüne ait örneklerin yumru kısmınlarından elde edilen etanol ekstraktının sitotoksik, antimetastatik ve antianjiyogenik özellikleri araştırılmıştır. Elde edilen ekstrakt iki farklı hücre hattı üzerine uygulanmıştır. Hücreler üzerindeki sitotoksik aktivite WST-8 kiti, antimetastatik aktivite MMP-9 kiti, antianjiyogenik aktivite ise VEGF kiti uygulanarak incelenmiştir. Apoptotik bir marker olan kaspaz-3 miktarı ise kaspaz-3 kiti kullanılarak incelenmiştir. Sonuçlar ekstraktın hücre tipi, zaman ve konsantrasyona bağlı olarak sitotoksik etkisi olduğunu göstermiştir. Ekstrakt HepG2 hücreleri için sitotoksiktir. Elde edilen deney sonuçlarına göre, HepG2 karaciğer kanseri hücre hattı üzerine mor alabaş ekstraktlarının uygulanması sonucunda IC50 değeri 24 saat için 25.97 µg/mL ,48 saat için 23.39 µg/mL ve 72 saat için 14.52 µg/mL olarak hesaplanmıştır. 293T için IC50 değeri 24 ve 48 saat için saptanmamış fakat 72 saat için bu değer 25.73 µg/mL olarak saptanmıştır. Ekstrakt VEGF ve MMP-9 miktarları üzerinde istatiksel olarak önemli bir değişime neden olmamıştır. Kaspaz-3 miktarının ise arttığı gözlemlenmiştir. Sonuçlar alabaş ekstraktının apoptotik etki gösterdiğini fakat antianjiyogenik ve antimetastatik etkisi olmadığını işaret etmektedir.
