Arap Baharı'nın bazı mena ülkelerindeki işsizlik oranı üzerine etkisi

Abstract

MENA (Orta Doğu ve Kuzey Afrika) Bölgesi'ndeki genç işsizlik dünyada tüm bölgeleri de içine alan en yüksek işsizlik oranına sahiptir. Arap Baharı, işsizlikle ilgili şikayetler ve mevcut rejimlerden duyulan memnuniyetsizlikten kaynaklanan bir gençlik isyanı olarak tanımlanırken, halkın beklediğinin aksine MENA Bölgesi, Arap Baharı'nın ardından işgücü piyasasının olumsuz şekilde etkilenmesine tanıklık etmiştir. Bu makale kuşkusuz Arap Baharı'nın ardından, kitlesel protesto dizisinin ve krizin en çok yaşandığı bölge ülkelerinden olan Mısır, Yemen, Tunus ve Libya'daki genç işsizliğin ve toplam işsizliğin makroekonomik belirleyicilerini ve Arap Baharı'ndan ne ölçüde etkilendiğini incelemektedir. Çalışmanın birincil amacı, işsizliğin Arap Baharı Krizi'nden ne ölçüde etkilendiğini araştırmaktır. İkincil olarak ise makroekonomik belirleyiciler olan kişi başına düşen milli gelir, enflasyon, ortalama eğitim yılı, DYY (doğrudan yabancı yatırım), nüfus, net ihracat gibi değişkenlerle beraber dünya yönetişim göstergelerinin ve 2008 küresel mali krizin genç işsizlik ve toplam işsizlik oranları üzerindeki etkisini belirlemektir. Bu amaçla çalışmada ele alınan ülkelerin 2000-2019 yılları arasındaki mevcut verilerinin panel niteliğinden faydalanılmıştır. Çalışmanın temel sonucu, Arap Baharı Krizi'nin işgücü piyasaları üzerinde olumsuz bir etkisinin olması ve genç işsizlere kıyasla genel çalışan nüfus üzerindeki etkisinin daha büyük olarak tespit edilmesidir. Arap Baharı değişkeni toplam işsizlik oranı için istatistiksel olarak anlamlı sonuçlanırken genç işsizlik oranının belirlenmesinde anlamlı bulunmamıştır. İşsizliğin ana açıklayıcı değişkenlerinden olan kişi başına düşen milli gelir ile küresel mali kriz değişkeni ele alınan ülkelerin genç ve toplam işsizlik oranlarının belirlenmesinde önemli bir rol oynamamıştır. Bununla birlikte, DYY ve enflasyon değişkeni sadece toplam işsizlik oranı için istatistiksel olarak anlamlı tespit edilirken, nüfus ve ortalama eğitim yılı değişkenlerinin etkisi her iki tablo için de anlamlı bulunmuştur. Yönetişim göstergelerinden yolsuzluk kontrolü, hukukun üstünlüğü, siyasi istikrar ve şiddetsizlik değişkenleri her iki tablo için istatistiksel olarak anlamlı sonuçlanmakla birlikte diğer göstergelerin sonuçları her iki tablo için farklılık göstermiştir. Özet olarak, ele alınan ülkelerin işsizlik oranları üzerinde yönetişim göstergelerinin de etkin faktörler olduğu istatistiksel olarak tespit edilmiştir.