Akdeniz Üniversitesi Kampüsü'nde içme suyu dağıtım şebekesinden kullanılan suyun tüketiminin akıllı sayaçlarla incelenmesi ve tasarrufu

Abstract

Su temin sistemlerindeki su kayıplarının ve aşırı/kontrolsüz su tüketimlerinin önlenmesi ile öncelikle su kaynakları üzerindeki baskılar azaltılmakta, eş zamanlı olarak enerji tasarrufu ile önemli ekonomik ve çevresel kazanımlar elde edilmektedir. Su kayıpları sayaçlardan sonra da gerçekleşebilmektedir. Sayaç sonrası sızıntılar boşa giden su anlamına gelmektedir. Sızıntılar aktif olarak kullanılmayan sular olsa da sayaçlardan sonra oluştuğu için tahakkuk bedeli ödenmesi gerekmektedir. Sayaç sonrası sızıntılar yaygın olarak musluklarda, tuvaletlerde ve iç hat borularındaki bağlantılarda meydana gelmektedir. Mevcut çalışma kapsamında sayaç sonrası sızıntıların tespiti ve su tüketim verilerinin GSM/GPRS haberleşme teknolojisi ile iletilerek su tüketim değerlerinin incelenmesi için çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Akdeniz Üniversitesi Mühendislik Fakültesi binasında dört ayrı katta bulunan dört tuvalete akıllı su sayacı takılmıştır ve akış hızlarını 15 dakikalık aralıklarla ölçmek için gerçek zamanlı bir izleme programı bir web sitesi ara yüzüyle takip edilmiştir. Yine Akdeniz Üniversitesi Kampüsünde bulunan Yakut Çarşısı ve Olbia Çarşısındaki tuvaletlere akıllı su sayaçları takılarak akış hızları 15 dakikalık aralıklarla ölçülmüştür ve gerçek zamanlı olarak izlenmiştir. Çalışma kapsamında daha doğru bir ölçüm yapılabilmesi için laboratuvar ortamında ön denemeler yapılmıştır. Sayaç sonrası sızıntıların tespitinde Minimum Gece Debisi izlenmesi esnasında en düşük tüketimin olduğu saatlerin 00:00-05:00 olduğu tespit edilmiştir. Çalışmalar akıllı sayaç ve yazılım kullanımı ile elde edilen kazanımların değerlendirilmesi amacı ile ilk izleme dönemi (ilk altı aylık dönem) ve ikinci izleme döneminde (ikinci altı aylık dönem) olarak analiz edilmiştir. Projenin ilk izleme dönemi süresince sızıntıların azaltılması ve kontrolü açısından hiçbir müdahale yapılmamıştır. Sadece analizler yapılarak tahakkuk- tüketim – sızıntı incelemeleri yapılarak miktarlar hesaplanmıştır. Projenin ikinci altı aylık izleme döneminde, geliştirilen yazılımdan alınan uyarı mesajları (sızıntı ve aşırı tüketim) ve kısa zaman aralıklı su tahakkuk verilerinin analiz edilmesi ile pek çok abone için sızıntı ve aşırı/kontrolsüz su tüketimleri tespit edilmiştir. Tespit edilen durumlar için sahada abonelere ait su kullanım alanları incelenmiş ve sızıntıya sebep olan arıza ve sorunlar belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırma sonuçları, ilk izleme döneminde fakültedeki dört ana tuvalette meydana gelen sızıntının %55 oranında olduğunu, kampüs alanındaki tuvaletlerde meydana gelen sızıntının ise %64 oranında olduğunu göstermektedir. Çalışmanın ikinci altı aylık aktif müdahale döneminde ise, fakültedeki dört ana tuvaletteki sızıntının ortalama %50 değerine düştüğünü, kampüs alanındaki tuvaletlerde ise ortalama %56 değerine düştüğünü göstermektedir. Akıllı su sayaçlarının izlenmesiyle gözlemlenensızıntı nedenleri, tamir edilmesi gereken sıkışmış tuvalet rezervuarları ve musluklarda ihmal nedeniyle akışı devam eden sular gibi nedenlerden oluştuğu tespit edilmiştir. Bu tespitler sonucu kampüs alanında öğrencilerin su sızıntıları konusuna yaklaşımını ve bilinç seviyesini tespit edebilmek adına 11 soruluk çevrim içi anket yapılmıştır. Bu anket ile öğrencilerin sızıntı konusundaki bilgi seviyeleri ve akıllı su sayaçlarının kullanımı ile sızıntı ilişkisini değerlendirmeleri gözlemlenmek istenmiştir. Anket aynı zamanda sızıntıya en uygun müdahale yöntemi için öğrencilerin bakış açısını tespit etmeyi amaçlamaktadır. Anket sonuçlarına göre ise sızıntının büyük bir çoğunluk tarafından bilindiği ve sızıntıya müdahale edebilmek için bir platforma ihtiyaç duyulduğu çıkarımı yapılmıştır. Su kaynaklarının korunması ve verimliliğin artırılması konularında halen yeterli toplum bilincinin olmaması, umumi alanlardaki su kullanımlarında aşırı tüketimlere yol açmakta, aşırı/kontrolsüz su tüketimlerinin tespiti ve önlenmesi için yenilikçi teknolojilere ihtiyaç duyulmaktadır. Çalışma sonunda yapılan gözlemler sonucu bazı durumlarda bilinçli olarak musluklar açık bırakıldığının ve (örnek olarak tuvaletlerde koku oluşumunun engellenmesi amacı ile) tuvaletlerde sızıntıların kaynağının tamir edilmediğinin çıkarımı yapılmıştır. Ancak yüksek miktarda su kaybına neden olan sızıntıların düşük bütçe ve az çaba ile çözülebildiğini göstermiştir. Elde edilen kazanımlar su tasarrufu, enerji tasarrufu ve karbon dioksit emisyon azalımı olarak üç ana kategoride değerlendirilmiştir.